Jonge kinderen maken zich druk en hebben tot op bepaalde hoogte stress. Stress bij kinderen is het resultaat van de druk die ons wordt opgelegd om aan zaken te voldoen.
Ouders hebben de neiging om de wereld van kinderen te zien als zorgeloos en zonder stress. Kinderen hebben immers geen baan om rekeningen te kunnen betalen, dus waar zouden ze zich druk over moeten maken?
Het antwoord is simpel en duidelijk: genoeg! Zelfs jonge kinderen maken zich druk en hebben tot op bepaalde hoogte stress. Stress is het resultaat van de druk die ons wordt opgelegd om aan zaken te voldoen.
Oorzaak van stress bij kinderen
Druk komt vaak van buitenaf. Denk hierbij aan familie, vrienden of school. Maar, druk kan ook van binnenuit komen. Dit is de druk die we onszelf opleggen, doordat we denken dat we met andere zaken bezig zouden moeten zijn dan waar we nu mee bezig zijn in het leven. Stress kan iedereen raken, zelfs kinderen. Peuters kunnen bijvoorbeeld onrustig worden wanneer de persoon bij wie ze zich veilig voelen – de ouder – niet in de directe buurt is. Bij jonge kinderen zorgt scheiding van de ouders voor de grootste zorgen.
Wanneer kinderen ouder worden, zijn studie en sociale factoren, zoals het erbij willen horen, zaken die voor stress kunnen zorgen. Daar komt in sommige gevallen ook de onbedoelde druk van de ouders bij wanneer ze grote verwachtingen hebben en uiten ten aanzien van hun kinderen. Terwijl het niet van zelfsprekend is dat de kinderen dezelfde motivatie en capaciteiten hebben om aan deze verwachtingen te voldoen. Ouders die kinderen pushen om prestatiegericht te sporten en ze bij meerdere sportverenigingen aanmelden, veroorzaken onbedoeld vaak stress en frustratie wanneer de kinderen niet aan de hoge eisen van pa en ma kunnen voldoen.
Kinderen zijn vaak erg druk met spelen of relaxen na school. Wanneer een kind klaagt over teveel activiteiten of geen zin heeft om deel te nemen, kan dat een signaal zijn dat de agenda te vol is. Praat regelmatig met je kind hierover en vraag of ze het nog allemaal even leuk vinden. Bespreek hierbij de voor- en nadelen van stoppen van een (sport)activiteit.
Stress bij kinderen kan versterkt worden door zaken die buiten hun eigen leefwereld plaatsvinden. Horen je kinderen je bijvoorbeeld vertellen over de problemen op je werk, of over de ernstige ziekte van een familielid, of ben je aan het bekvechten met iemand aan de telefoon over een niet betaalde rekening? Besef dat je kinderen altijd indirect meeluisteren en altijd (negatieve) signalen oppikken over de stress en bezorgdheid van de ouders. Zij zullen dan zelf ook meer gestresst raken.
Ook kunnen kinderen bezorgd raken door (wereld) nieuws. Kinderen die verontrustende beelden zien op televisie of over rampen horen op de radio, over oorlog en terrorisme, maken zich druk om hun eigen veiligheid en om die van de mensen waar ze om geven. Praat met je kinderen over wat ze zien en horen. Houd in de gaten wat ze allemaal te zien krijgen op televisie, zodat je ze kan helpen om te begrijpen wat er gebeurt of waar ze naar kijken.
Denk daarnaast ook aan gecompliceerde situaties, zoals ernstige ziekte, het overlijden van een familielid, of scheiding van de ouders. Dit kan enorme stress veroorzaken en kan met de dagelijkse druk die ze voelen zeer fors worden. Besef dat zelfs de meest soepele echtscheiding al voor veel stress kan zorgen, aangezien het hun basale veiligheid aantast, de familie.
Symptomen van stress bij kinderen
Alhoewel het niet altijd makkelijk is om stress bij een kind te herkennen, korte termijn gedragsveranderingen zoals stemmingswisselengen, veranderingen in het slaappatroon, of bedplassen, kunnen indicaties zijn. Sommige kinderen ervaren lichamelijke effecten van stress, zoals buikpijn en hoofdpijn. Anderen hebben weer moeite met concentreren en het afronden van huiswerk of brengen veel tijd alleen door.
Jonge kinderen reageren op stress door nieuwe gewoontes op te starten, zoals duimzuigen, neus peuteren. Oudere kinderen beginnen opeens met liegen, of negeren de autoriteit van de ouders. Een gestresst kind kan ook last hebben van nachtmerries, moeite om alleen te zijn, overgevoeligheid voor kleine problemen en forse veranderingen in de schoolprestaties.
Verminderen van stress bij kinderen
Hoe kun je je kinderen helpen om te gaan met stress? Goede (nacht)rust en goede voeding helpen om er goed mee om te gaan. Net als goed ouderschap, dus maak tijd voor je kinderen. Als je kinderen met je willen praten of als ze in dezelfde kamer zijn, zorg dat ze je kunnen aanspreken en dat je tijd voor ze maakt.
Ook wanneer de kinderen ouder worden is quality time belangrijk. We weten dat het na een dag hard werken soms moeilijk is om met je kinderen te gaan spelen of met ze de dag van vandaag bespreken als je thuis komt. Zeker wanneer ze zelf een stressvolle dag achter de rug hebben. Belangrijk is dat je interesse toont in je kinderen zodat ze ervaren dat ze belangrijk voor je zijn.
Help je kind om te gaan met stress door met ze praten. Probeer te achterhalen wat de stressoorzaak is. Samen kun je een aantal oplossingen formuleren zoals het verminderen van de naschoolse activiteiten, meer tijd vrijmaken om te praten met je kinderen en met hun docent.
Je kan ook op voorhand je kinderen voorbereiden op mogelijk stressvolle situaties. Denk hierbij aan bijvoorbeeld een bezoek aan de huisarts. Door vooraf duidelijk aan te geven wat er zal gaan gebeuren bij het bezoek, zal de stress in veel gevallen veel minder zijn.
Enige vorm van stress bij kinden is normaal. Laat ze weten dat het normaal is om af en toe boos, bang, alleen of bezorgd te zijn. Geef aan dat andere mensen die gevoelens ook hebben. Dat haalt vaak de grootste angst bij kinderen weg.
